C 1004 TEKNOLOGI KONKRIT
TOPIK 4
KONKRIT BERTETULANG DAN KAEDAH PEMBINAAN KONKRIT BERTETULANG
(REINFORCED CONCRETE AND CONSTRUCTION METHOD OF THE REINFORCED CONCRETE)
Definasi (define)
Konkrit bertetulang merupakan hasil gabungan atau pembentukan dua sifat yang berbeza antara konkrit dan keluli (reinforced concrete is one formation result of the combined from qualities @ characteristic that difference to concrete and steel). Hasil gabungan dua sifat yang berbeza ini bagi membolehkan struktur tersebut menahan daya tegangan dan lenturan. Perbezaa sifat atau ciri (difference characteristic) adalah seperti jadual dibawah:
Sifat @ ciri (characteristic) | Konkrit (concrete) | Kelulu (steel) |
Kekuatan tegangan (tensile strength) | Lemah (week) | Baik (good) |
Kekuatan mampatan (compressive strength) | Baik (good) | Baik (good) |
Kekuatan ricehan (shear strength) | Sederhana (medium) | Baik (good) |
Ketahanlasakan (durability) | Baik (good) | Lemah (berkatat jika tidak dilindungi) (week) (rusty – to protect with concrete cover) |
Rintangan kebakaran (fire resistance) | Baik (good) | Lemah (week) |
Konkrit bertetulang (reinforced concrete) dibina atas alas an berdasarkan tindakan gabungan (association action) berikut:
i. Kekuatan tegangan konkrit (tensile strength of concrete) hanyalah
10% - 15%sahaja dari kekuatan mampatannya (compressive strength).
ii. Direkabentuk atas anggapan konkrit tidak boleh mengatasi daya tegangan dan
Lenturan.
iii. Tetulang direkabentuk (reinforced design) untuk mengambil daya-daya tegangan
yang disebarkan melalui ikatan dua permukaan konkrit dan tetulang.
iv. Sekirannya ikatan lekatan permukaan bahan tidak mencukupi, tetulang akan
tergelincir dari konkrit dan tindakan gabungan tidak akan wujud. Untuk membolehkan wujudnya tindakan ini, pemadatan sepenuhnya (fully compaction) dilakukan.
v. Tetulang yang digunakan hendaklah mempunyai permukaan berpintal bagi
mewujudkan cengkaman mekanikal.
Contoh ahli struktur konkrit yang menggunakan konkrit bertetulang (reinforced concrete) adalah seperti berikut, antaranya ialah:
i. Asas (foundations)
Asas setempat (pad foothing)
Asas rakit (raft foothing)
Asas jalur (strip foothing)
Asas cerucuk (pile foothing)
ii. Tiang (column)
iii. Rasuk (beam)
iv. Lantai (floor)
v. Tangga (staircase)
Sifat-sifat konkrit bertetulang dari segi
(the properties of reinforced concrete in term of)
- Kekuatan mampatan (compression strength)
Kekuatan mampatan konkrit ini bergantung kepada faktor-faktor seperti bahan-bahan yang digunakan seperti batu baur kasar (coarse aggregates), nisbah bancuhan (mix ratio), umur kematangan(maturity age) dan sebagainya. Kekuatan ketara yang ada pada pada konkrit adalah kekuatan mampatannya. Konkrit akan terus menambah kekuatannya pada peringkat awal beberapa minggu dan akan berterusan secara perlahan selepas itu. Diperingkat umurnya 28 hari kekuatan mampatan konkrit telah mencapai ¾ daripada kekuatan maksimanya. Kekuatan mampatan konkrit dipanggil kekuatan ciri (characteristic) dengan symbol Fcu = N/mm2. Konkrit juga boleh berlaku kegagalan akibat daripada mampatan, tetapi kegagalan tegangan berlaku dengan lebih awal. Oleh yang demikian tetulang juga diperlukan untuk mengatasi mampatan dan ditempatkan di zon mampatan (compression zone)
- Kekuatan tegangan (tensile strength)
Jika sesuatu rasuk di sangga di atas dua penyangga pada kedua-dua hujungnya dan dikenakan beban dibahagian tengahnya, maka akan berlaku lenturan pada rasuk tersebut. Apabila lenturan terjadi, permukaan atas rasuk akan memampat akibat dari tegasan mampatan dan bahagian bawah berkeadaan tegang dan memanjang disebabkan tegasan tegangan. Tegasan maksima di dapati akan berlaku pada lengkungan yang terbawah bagi permukaan bawah rasuk. Sekiranya rasuk terdiri daripada konkrit tanpa tetulang, maka berlakulah keretakan pada bahagian bawah rasuk dan berkemungkinan akan patah. Oleh yang demikian konkrit bertetulang direkabentuk untuk mengatasi masalah ini dan tetulang tadi mestilah dilindungi sepenuhnya bagi mengelakkan pengaratan yang akan terjadi akibat dari lembapan,basahan dan kebakaran.
- Kekuatan ricehan (shear strength)
Suatu rasuk boleh dibuat dengan keupayaan menahan kesan lenturan, iaitu dengan mengadakan saiz konkrit yang sesuai untuk menahan kesan mamapatan dan dengan pemasangan bar tetulang keluli untuk mengatasi kesan tegangan. Tetapi rasuk yang sama mungkin gagal akibat daripada tindakan ricehan (shear). Jumlah tindakan daya luaran (total external force) yang bertindak melintang pada paksi akan memanjangkan rasuk dan daya ini dipanggil daya ricehan (shear force). Kegagalan akan berlaku 45° pada kedua-dua hujung rasuk tersebut berhampiran penyangga.
Jenis-jenis rasuk (types of beams)
Terdapat empat jenis rasuk yang biasa digunakan di dalam industri pembinaan masa kini seperti:
i. Rasuk selanjar (continuous beams)
ii. Rasuk disokong mudah (simply supported beams)
iii. Rasuk julur (cantilever beams)
iv. Rasuk terikat (tie beams)
Kegunaan tetulang pada zon tegangan (usage reinforced on tensile zone)
i. Rasuk selanjar (continuous beams)
Mempunyai penyokong yang melebihi dua dan dikenakan beban teragih seragam biasanya kegagalan akan berlaku sekiranya tidak dikenakan tetulang (reinforced). Oleh yang demikian tetulang mestilah ditempatkan terutama di kawasan tegangan (tensile zone). Kegagalan akan berlaku seperti keterangan dibawah:
a. Kegagalan disebabkan oleh tegangan(failure by reason of tensile)
Bahagian atas rasuk diantara penyokong dan dibahagian bawah rasuk antara penyokong akan mengalami mampatan (compression) manakala bahagian bawah rasuk antara penyokong dan bahagian bawah rasuk antara penyokong dan bahagian atas rasuk penyokong akan mengalami tegangan (tensile). Kegagalan yang berlaku adalah keretakan (cracking) di zon tegangan. Ini kerana konkrit amat lemah pada tegangan.
b. Kegagalan disebabkan oleh mampatan (failure by reason of compression)
Konkrit juga boleh gagal dalam mampatan, tetapi sebelum kegagalan mampatan berlaku, kegagalan tegangan berlaku lebih awal. Untuk mengatasi masalah ini tetulang (reinforced) diletakkan di zon mampatan.
c. Kegagalan disebabkan oleh ricehan (failure by reason of shear)
Kegagalan disebabkan oleh ricehan hanya berlaku pada bahagian berdekatan dengan penyokong. Keretakan yang berlaku hanya 45° yang menyebabkan bahagian tengah rasuk kebawah.
Gambarajah
Kegagalan disebabkan oleh tegasan tegangan dan mampatan
Kegagalan disebabkan oleh ricehan
Cara mengatasi kegagalan disebabkan oleh mampatan ialah dengan meletakkan tetulang pada zon mampatan
Cara mengatasi kegagalan disebabkan oleh ricehan ialah dengan meletakkan tetulang pada zon ricehan. Terdapat tiga kaedah iaitu
a. Penggunaan bar bengkok
b.
c. Gabungan bar bengkok dengan bar pengikat
Kaedah gabungan ini digunakan apabila kedua-dua kaedah diatas tidak memadai untuk menanggung beban ricehan (shear) tersebut.
ii. Rasuk disokong mudah (simply supported beam)
iii. Rasuk Terikat ( Tie Beam)
Pada kebiasaannya tegasan tegangan (tensile stress) akan berlaku pada kawasan atas dimana ianya diikat dan bahagian tengah dan bawah rasuk tersebut, manakala tegasan mampatan pula berlaku pada bahangian tengah bawah rasuk dan tepi dimana rasuk itu diikat. Untuk mengatasi masalah ini tetulang keluli mestilah diletakkan dibahagian tegangan tersebut.
D E F
A,C,E Mengalami tegasan Tegangan
B,D,F Mengalami tegasan Mampatan
iv. Rasuk Terikat (Cantilever beam)
Merupakan rasuk yang terikat pada satu hujung dan satu hujung lagi terkeluar dari badan bangunan tersebut. Tegasan tegangan akan berlaku pada bahagian atas rasuk manakala bahagian bawah rasuk akan berlaku mampatan. Oleh yang demikian bagi mengatasi masalah ini tetulang diperlukan pada bahagian atas rasuk tersebut.
Kegunaan tetulang pada zon ricehan (usage reinforced on shear zone)
Merupakan daya tindakan luaran (total external force) yang bertindak melintang pada paksi memanjang rasuk. Daya ini dikenali sebagai ricehan (shear). Kekuatan ricehan sesuatu rasuk hanyalah di sebahagian rasuk sahaja iaitu menghubungkan antara zon mampatan dan zon tegangan.
Untuk mengatasi masalah ini adalah dengan mengikat bar keluli bersudut tepat dari arah keretakan tersebut. Walau bagaimana pun bar memanjang (main bar) mestilah diadakan bagi menguatkan serta menahan lenturan dan lebih normal untuk menahan ricehan. Cara lain ialah dengan mengadakan bar bengkok 45° bagi merintangi satah yang dijangkakan akan berlaku keretakan(merupakan cara terakhir untuk mengatasi ricehan). Besi pengikat (stirrup @ link) diperlukan untuk menegapkan kedudukan bar memanjang (main bar) dan bar bengkuk.
Penentuan bahan-bahan
Bagi menghasilkan sesuatu struktur konkrit yang dibina bermutu tinggi dan boleh menanggung beban yang dikenakan, bahan-bahan pembuatan konkrit mestilah bermutu bermutu dan lulus ujian yang ditetapkan oleh piawai (specification). Kerja-kerja konkrit juga mestilah dilakukan dengan sempurna.
Konkrit | Keluli |
Mengambilkira kekuatan mampatan @ kekuatan ciri (fcu = N/mm2) | Mengetahui katogari bar atau jejaring dan ditentukan kekuatan ciri atau takat alah Fy = N/mm2 |
Kekuatan tegangan konkrit hanyalah ±10% sahaja daripada kekuatan mampatannya | Bahan yang digunakan mestilah bebas dari sebarang kotoran seperti minyak dan sebagainya. |
¾ kekuatan maksima konkrit wujud pada umurnya 28 hari sahaja bagi penggunaan simen Portland biasa | Menepati saiz yang dikehendaki oleh spesifikasi |
Pertambahan kekuatan konkrit adalah seperti berikut mengikut umur 7 hari 16.5 N/mm2 28 hari 25.0 N/mm2 02 bln 27.5 N/mm2 03 bln 29.0 N/mm2 06 bln 30.0 N/mm2 01 thn 31.0 N/mm2 | Keluli ditentukan melalui kod yang digunakan iaitu R keluli Lembut (mild steel) Y keluli alah tinggi (yield steel) Saiz panjang keluli adalah 5 m dan 12 m manakala diameter pula ialah (mm) 6, 8, 10, 12, 16, 20, 25, 32 dan 40. Spesifikasi yang digunakan ialah mengikut MS 246:1988 ataupun BS 4449: 1988 |
Untuk tetulang keluli mestilah diuji tegangannya terlebih dahulu melalui ujian tegangan (tensile test)
Ujian tegangan ini menghasilkan - Kekuatan tegangan
- Tegangan alah (yield stress)
- Pemanjangan (Elongation)
Kadar beban yang dikenakan apabila sampai ke tegangan alah ialah 10 N/mm2 per saat. Tegangan alah ialah tekanan (stress) yang diperolihi daripada beban apabila extensometer mencapai peratus pemanjangan(total strain) seperti dibawah
Specified characteristic strength(kekuatan ciri N/mm2) | Percentage total strain(Peratus pemanjangan) % |
250 410 460 | 0.33 0.43 0.43 |
Jenis-jenis keluli (Types of steel)
Bar | Keluli lembut tergelek panas (hot rolled mild steel) | fy = 250 N/mm2 permukaan licin dan senang dibengkokkan pemanjangan(elongation) sehingga 22% | ||||||||||||||||||||||||||||||||
Keluli alah tinggi tergelek panas (hot rolled high yield steel) | fy = 410 N/mm2 Kandungan karbon tinggi (rapuh tetapi kuat) permukaan bertindih-tindih. pemanjangan(elongation) hingga 12% dan sehingga 14% bagi bar yang berdiameter 16 mm ke atas. | |||||||||||||||||||||||||||||||||
Keluli alah tinggi kerja sejuk (cold worked high yield steel) | fy = 425 dan 460 N/mm2 (460N/mm2 digunakan dengan meluas). permukaan licin dan berbentuk pintal empat segi juga dipanggil deformed bar pemanjangan (elongation) sehingga 12 % bagi 425 N/mm2 dan 14% bagi 460 N/mm2 | |||||||||||||||||||||||||||||||||
Jejaring | Dawai hexagonal | Jejaring ini murah dan mudah dikenali, juga dikenali dengan nama chicken wire mesh. Saiz biasanya adalah 10 – 25 mm. | ||||||||||||||||||||||||||||||||
Dawai terkimpal | Dperbuat daripada tetulang berkekuatan kecil dan sederhana, lebih teguh daripada dawai hexagonal. Boleh dibentuk mengikut bentuk struktur dan keburukannya adalah kelemahan pada sambungan. | |||||||||||||||||||||||||||||||||
Tetulang rangka | Penggunaannya untuk rangka struktur yang merupakan lapisan-lapisan diikat. Tetulang diletakkan dengan jarak 300 mm empat segi dan berdiameter 4.2 mm dan 6.25 mm. keluli tegangan biasa digunakan. Jadual pembengkokan seperti dibawah.
|
Saiz norminal
Garispusat bulatan dengan keluasan bersamaan dengan keluasan keratin efektif.
Saiz di utmakan adalah seperti di bawah:
Norminal saiz (mm) | 8 | 10 | 12 | 16 | 20 | 25 | 32 | 40 |
Sekiranya bar lebih 40 mmØ digunakan, saiz yang disyorkan adalah 50 mmØ dan sekiranya bar kurang daripada 8mmØ digunakan, saiz disyorkan adalah 6mmØ
Keluasan keratan dan jisim (mass)
Keluasan keratan effektif diperolihi secara berikut iaitu:
a. Timbangan bar
b. Ukuran panjang
Keluasan keratan effektif = M / 0.00785 L dimana
M = Berat bar dalam kg
L = Panjang bar dalam meter
Ujian Tegangan (Tensile test) mestilah dilakukan untuk mendapatkan faktor berikut iaitu:
a. Kekuatan tegangan
b. Tegangan alah (yield stress)
c. Pemanjangan (elongation)
Kadar beban yang dikenakan apabila sampai ke tegangan alah ialah 10 N/mm2 sesaat. Tegangan alah ialah tekanan (stress) yang diperolihi daripada beban apabila “extensometer” mencapai peratus “total strain” seperti jadual dibawah
Percentage total strain
Specified characteristic strength (N/mm2) | Percentange total strain (%) |
250 410 460 | 0.33 0.43 0.43 |
Konkrit
Sebagaimana yang diketahui konkrit merupakan bahan yang keras, kuat dan rapuh. Kekuatannya bergantung kepada faktor berikut iaitu:
i Kadar bancuhan @ nisbah bancuhan yang digunakan
ii Nisbah air simen yang digunakan
iii Umur kematangannya
iv Jenis batu baur kasar yang digunakan
v Bentuk dan kedagingan batu baur tersebut.
Pada umur konkrit 28 hari, kekuatannya telah mencapai ¾ daripada keseluruhannya.
a Pertambahan kekuatan
Pertambahan kekuatan konkrit berlaku mengikut pertambahan umurnya iaitu bertambah dengan cepat pada peringkat awal dan kadar pertambahan berkurangan dikemudiannya. Seperti jadual dibawah.
Umur (hari) | 7 | 28 (1 bln) | 60 (2 bln) | 90 (3 bln) | 180 (6 bln) | 360 (1 thn) |
Kekuatan N/mm2 | 16.5 | 25.0 | 27.5 | 29.0 | 30.0 | 31.0 |
b Ciri-ciri ketahanan (durability) konkrit
Struktur konkrit direkabentuk dan dikira untuk jangkamasa panjang dan memerlukan pemeliharaan yang sedikit. Sifat ketahanan konkrit dipengaruhi oleh beberapa faktor iaitu:
i keadaan pendedahannya (exposure)
ii mutu konkrit
iii ketebalan penutup
iv lebar permukaan keretakan
Pendedahan struktur akan dipengaruhi oleh beberapa faktor seperti;
i kadar campuran simen dan jenis simen yang digunakan
ii penggunaan bahan dan nisbah air simen
iii ketebalan minima penutup konkrit (bertujuan untuk menghalang ejen pengaratan dari merosakkan tetulang, melindungi tetulang dari kenaikkan suhu yang cepat serta menghilangkan kekuatannya semasa kebakaran)
Faktor-faktor yang menentukan kelasakan tetulang di dalam struktur konkrit adalah seperti berikut:
i Ketebalan penutup konkrit (concrete cover @ spacer)
Merupakan jarak antara permukaan keluli dengan permukaan konkrit. Sekiranya penutup konkrit menepati spesifikasi yang ditetapkan, agen luaran tidak akan sampai kepada tetulang dan ini boleh menghindari tetulang daripada berkarat serta tidak mengalami pengembangan sekiranya berlaku kebakaran. Ini boleh mengelakkan struntur tersebut kehilangan kekuatannya.
ii Pemadatan konkrit yang dilakukan (concrete compaction)
Pemadatan yang sempurna boleh menghasilkan konkrit yang betul-betul padat dan mengelakkan berlakunya gelombong udara yang terperangkap serta mengurangkan kadar resapan air terhadap konkrit tersebut, dengan ini boleh membantu agen luaran daripada sampai ke dalam struktur di mana tetulang keuli ditempatkan.
iii Mutu konkrit
Mutu konkrit memainkan peranan penting dalam menentukan kelasakan tetulang yang berada didalam struktur konkrit. Oleh itu ianya bergantung kepada beberapa faktor seperti:
a Nisbah bancuhan
b Nisbah air simen
c Kebersihan bahan seperti batu dan pasir
d Kekuatan batu baur kasar
e Agihan batu baur yang terdapat dalam bancuhan, mengikut saiz yang diperlukan (sieve analysis)
iv Mutu tetulang/keluli
Tetulang keluli yang digunakan mestilah bebas daripada kekotoran dan tidak berminyak serta menepati spesifikasi yang ditetapkan mengikut rekabentuk.
Penyimpanan Tetulang/Keluli
Tetulang keluli yang dihantar ke tapak bina mestilah menepati spesifikasi yang telah di tetapkan seperti lukisan struktur.
i Sebelum disimpan dan digunakan untuk pembinaan, tetulang keluli tersebut mestilah diperiksa terlebih dahulu, sekiranya kotor dan berminyak serta tidak menepati spesifikasi, ianya hendaklah di buang ataupun dipulangkan balik ke kilang.
ii Dibengkokkan, saiz dan panjang mestilah mengikut spesifikasi yang di tetapkan dan di simpan mengikut saiz-saiz yang ditetapkan untuk memudahkan kerja-kerja pengambilan semasa hendak di gunakan.
Pemeriksaan Tetulang
Sebelum kerja-kerja mengkonkrit dilakukan, kesemua tetulang yang telah dipasang mestilah diperiksa terlebih dahulu untuk memastikan kesemuanya menepti spesifikasi yang telah di tetapkan. Tedapat empat faktor utama yang di titikberatkan semasa pemeriksaan tetulang dilakukan iaitu:
i Semua tetulang keluli yang digunakan mestilah mengikut rekabentuk yang ditetapkan.
ii Tetulang hendaklah dipasangkan mengikut pada pandangan keratin struktur tersebut.
iii Semua ikatan dawai pengikat (links @ stirrups) mestilah di ikat dengan kuat dan sempurna begitu juga dengan penutup konkrit (concrete cover)
Kedudukan Tetulang di dalam Struktur Konkrit
Kepentingan menentukan kedudukan tetulang di dalm struktur konkrit adalah bertujuan untuk membolehkan konkrit yang di tuangkan kedalam struktur konkrit tersebut mengalir dan dapat di padatkan dengan sempurna di sekeliling tetulang keluli semasa proses pemadatan konkrit dijalankan. Ini juga bagi membolehkan tetulang keluli tadi dilindungi dengan sepenuhnya berada di dalam struktur konkrit tersebut.
Bar Individu | Jarak mengufuk hendaklah tidak kurang daripada Hagg + 5 mm dimana, Hagg adalah saiz maksima batu baur kasar. Jika terdapat satu atau lebih barisan bar, jarak pugak antara bar tersebut mestilah tidak kurang 2/3 Hagg |
Bar Berpasangan | Jarak mengufuk mestilah tidak kurang daripada Hagg + 5 mm dan jarak pugak pula tidak kurang daripada 2/3 Hagg . Jarak pugak sekiranya bar berpasangan tersebut sebelah menyebelah mestilah tidak kurang daripada Hagg + 5 mm |
Sekumpulan bar | Jarak mengufuk dan pugak mestilah tidak kurang daripada Hagg + 15 mm |
Contoh kedudukan bar
Jadual ketebalan penutup konkrit (concrete cover)
Fungsi | Tebal norminal penutup konkrit mengikut gred konkrit (Fcu = /mm2) 20 25 30 40 50 ke atas |
Melindungi daripada cuaca biasa | 25 20 15 15 15 |
Melindungi daripada hujan, cairan air batu dan konkrit terendam | - 40 30 25 20 |
Melindungi daripada hujan lebat, hujan dan panas yang silih berganti dan punca pengaratan | - 50 40 30 25 |
Melindungi daripada air laut dan aliran air di bawah tanah | - - - 60 50 |
Melindungi daripada garam bagi kegunaan cairan air batu | - - 50 40 30 |
“Nota Tambahan”
Pemotongan Bar
Bar atau keluli boleh dipotong atau dikurangkan bilangannya pada bahagian-bahagian tertentu sesuatu rasuk berdasarkan faktor-faktor berikut:
i Nilai momen pada bahagian rasuk yang di tinjau kurang dari nilai momen lentur maksima yang digunakan dalam menentukan bilangan bar untuk rasuk tersebut. Nilai momen lentur yang lebih kecil memerlukan bilangan bar yang lebih kecil.
ii Pengurangan jumlah tetulang akan membuat pembinaan lebih senang dan mudah serta kesesekan bar bolen di kurangkan.
Kaedah pemotongan bar
Pemotongan bar berdasarkan peraturan pemotongan seperti berikut:
i Kecuali pada hujung penyokong @ penatang, setiap bar perlu dipanjangkan melebihi titik pemotongan teori sebanyak tidak kurang daripada 12Ø bar tersebut.
ii Bar yang di potong dalam zon tegangan perlu memenuhi syarat tambahan dimana perlu dipanjangkan sebanyak panjang tambatan tersebut sepenuhnya.
iii Pada hujung penyokong mudah setiap bar perlu mempunyai tambatan berkesan sebanyak 12Ø
“BS 8110 membenarkan penggunaan peraturan di permudahkan untuk rasuk yang menanggung sebahagian beban teragih seragam menggunakan simbol L untuk rentang (span) berkesan dan Ø untuk saiz bar”
Tindihan bar
Tindihan bar biasanya diperlukan untuk memindahkan daya-daya dari sebatang bar ke bar yang lain. Syarat-syarat tindihan bar adalah seperti berikut:
i. Semua tindihan dibuat berlainan dn jauh dari keratan yang menanggung tegasan yang tinggi.
ii. Panjang tindihan minimum adalah 16Ø ataupun 300mm yang mana lebih besar.
iii. Bagi bar tindihan teganganpula adalah seperti berikut:
panjang tindihan = panjang tambatan tegangan
= 1.4 x panjang tambatan tegangan untuk kes 1,2,3
= 2.0 x panjang tambatan tegangan untuk kes 4
Nota
Kes 1 = Tindihan berlaku dibahagian atas keratan dan penutup kurang dari 2Ø
Kes 2 = Tindihan berlaku dipenjuru keratan dan penutup kurang dari 2Ø
Kes 3 = jarak antara dua tindihan bersebelahan kurang dari 75 mm atau 6Ø
Kes 4 = Berlaku kes 2 dan 3
Konkrit dibahagian atas anggota umumnya kurang padat dan berkemungkinan mengandungi kandungan air yang lebih. Ini boleh menghasilkan kekuatan konkrit yang rendah. Dipenjuru kekangan adalah rendah. Oleh itu tindihan yang lebih panjang diperlukan untuk tempat-tempat sebegini.
iv. Bagi tindihan bar mampatan
Panjang tindihan = 1.25 x panjang tambatan mampatan
v. Panjang tindihan bar berlainan saiz adalah berdasarkan kepada bar yang lebih kecil.
Syarat-syarat di atas berdasarkan BS 8110 jadual 3.29
Rajah tindihan bar
a. Bar tindihan tegangan
max slope 1:6 dan panjang tindihan minima 16Ø atau 300mm
b. Bar tindihan tegangan kaedah a
c. Bar tindihan tegangan kaedah b
Kaedah meletak/memasang pelapik antara tetulang lantai
i. Kedudukannya dipasang secara berselang seli.
ii Jarak setiap satu ± 900 mm
iii Pelapik boleh dipasang sebelum, semasa atau selepas tetulang keluli
diletakkan.
iv. Memastikan saiz pelapik sama dengan saiz garispusat keluli bar yang hendak digunakan.
v. Apabila terdapat tetulang di kedua belah permukaan sesuatu papak, jarak
Jadual penutup konkrit (concrete cover) tetulang pada kerja-kerja konkrit
KEDUDUKAN | SAIZ KELULI (mm) | KETEBALAN PENUTUP(mm) | CATATAN |
Bahagian hujung keluli bar | 6 – 12 16 20 25 32 40 50 | 25 32 40 50 64 80 100 | Penutup konkrit (concrete cover) yang minima ialah 25 mm atau 2 kali saiz tetulang keluli |
Tetulang untuk rasuk @ alang (beam) keluli bar utama | 6 – 25 40 50 | 25 40 50 | Tetulang mestilah 25 mm atau sama dengan diameter keluli bar |
Tetulang untuk lantai (bar utama pada lantai dan semua bar tambahan (subsidiary bar)) | 6 – 12 16 20 25 32 40 50 | 12 16 20 25 32 40 50 | 12.5 mm @ ½ in atau sama dengan diameter keluli bar |
Tiang (column) yang lebar kurang daripada 200 mm Tiang (column) yang lebar lebih daripada 200 mm | 6 – 12 6 – 12 16 – 40 50 | 25 40 40 50 | |
Kerja-kerja konkrit di luar bertentangan dengan permukaan tanah dan tempat mudah berkarat | Semua saiz | 40 |
Nota:
Penggunaan pelapik pada struktur tetulang keluli penting untuk menghasilkan konkrit bertetulang yang bermutu tinggi. Setiap jarak pelapik mestilah mengikut tempat struktur konkrit dijalankan, contohnya bagi struktur binaan didalam air, jarak minima pelapik hendaklah antara 50 – 75 mm tebal. Bahan- bahan untuk blok perenggang mestilah kukuh kerana ia mempunyai peranan untuk menentukan keteguhan, ketahanan dan keselamatan rangka tetulang dan mutu konkrit.
Ukuran Bengkok, Cangkuk dan Bentuk-bentuk Keluli Bar
Dalam kerja pembentukan @ pembinaan struktur tetulang keluli akan melibatkan kerja-kerja penandaan ukuran serta membuat kerja-kerja membengkok dan cangkuk. Oleh itu beberapa perkara yang perlu diambil perhatian semasa kerja-kerja tetulang dijalankan iaitu:
i. Keluli mestilah bersih dari minyak dan gris serta bebas dari habuk serta kotoran lain.
ii. Keluli mestilah dipotong dan dibengkokkan mengikut keperluan jadual bentuk yang telah disediakan.
iii. Pemotongan dan bengkokan tetulang hendaklah mematuhi piawaian BS 4466 (Bending dimensions and scheduling of bars for the reinforcement of concrete)
Memotong dan Membengkok
Kaedah memotong dan membengkok tetulang keluli bar mestilah mematuhi BS 4466 yang mana bukan sahaja berkaitan dengan keperluan jadual bentuk tetapi juga dengan kualiti pekerjaan itu sediri. Jadual bar direka untuk digunakan selari dengan berbagai kod bentuk dan ukuran. Formula yang diberikan bagi membolehkan pengiraan panjang keluli yang hendak dipotong untuk setiap kod bentuk, dimana “n” dan “h” adalah nilai piawai (standard) untuk cangkuk dan bengkok dan seharusnya tidak kurang dari nilai yang terdapat dalam sesuatu jadual bentuk.
Jadual dibawah menunjukkan jadual cangkuk dan bengkok mengikut diameter keluli. Jadual bentuk mestilah disediakan supaya kerja membengkuk dapat dijalankan dengan lancar.
Diameter of bar | ¼" | 5/16" | 3/8" | 1/2" | 5/8" | 3/4" | 7/8" | 1" | ||
H | Practical value | 3" | 3" | 31/2" | 41/2" | 6" | 7" | 8" | 9" | |
Minimum | 21/4" | 213/16" | 33/8" | 41/2" | 55/8" | 63/4" | 77/8" | 9" | ||
E | Practical Value | 2" | 2" | 2" | 2" | 3" | 3" | 4" | 4" | |
Minimum | 1" | 11/4" | 11/4" | 2" | 21/2" | 3" | 31/2" | 4" | ||
Value of B | 3" | 3" | 3" | 3" | 31/2" | 4" | 41/2" | 5" | ||
Table of Bar Bending Dimensions
Shape Code | Method of Measurement of Bending Dimensions | Total Length of Bar (L) Measured along Centre Line | Sketch and Dimensions to be given Schedule |
20* | A | ||
32* | A + H | ||
33* | A + 2H | ||
34* | A+ N | ||
35* | A + 2N | ||
36* | (A+C+E)+0.57(B+D) – 3.14d | ||
37* | A + B – ½ R – D (see shape 51) | ||
38* | A + B + C – R – 2d | ||
OR | A +B+ C – R – 2d | ||
41* | Where d is at least 2 diameters ( A + B + C) |
Kaedah membengkok bar memerlukan pengalaman kerja, mesin pembengkok yang efisien dan ruang kerja yang cukup. Prinsip-prinsip yang perlu dipatuhi dan diberi perhatian dalam kerja membengkok bar adalah:
i. Bar keluli sebaiknya dibentuk semasa sejuk dengan gerakan perlahan dan seimbang untuk menghindar dari berlakunya kecacatan kepada bar keluli yang dibengkok tersebut.
ii. Bar keluli tidak seharusnya dipanaskan. Sekiranya perlu juga dipanaskan, mestilah tidak melebihi 850°C. Selepas dibengkokkan janganlah disejukkan secara mengejut
iii. Bar mestilah dibengkokkan dengan ukuran yang tepat seperti yang ditunjukkan dalam jadual bentuk.
iv. Sekiranya bar telah dibengkokkan dan perlu dibengkokkan semula kearah berlawanan atau diluruskan, maka tempat bengkokan yang baru mestilah ditempat yang lain.
Kaedah membengkok keluli bar
Membengkok keluli bar boleh dilakukan dengan dua cara iaitu:
i. Menggunakan alat pembengkok bar (bar bender) bagi keluli lembut (mild steel) yang berdiamenter kurang 16 mm dan keluli tegasan tinggi (yield steel) yang kurang dari 12 mm diameter.
ii Menggunakan alat pembengkuk jenis mesin (bar-bending machine) bagi yang lebih besar dari diameter diatas.
Contoh
Membengkok bentuk “L” bar keluli lembut (mild steel bar) berdiameter 10 mm. ukuran dlam ke dalam.
i. Ukur dan tanda pada keluli 10Ømm sepanjang 100 mm menggunakan penanda. Ukuran baki 100 mm adalah untuk lebihan bengkokan “L” di kedua-dua hujung bar.
Formula lebihan untuk bengkok “L” keluli lembut adalah:
= 5d (5 x Ø bar keluli)
= 5 x 10
= 50 mm x 2
= 100 mm
ii Masukkan bar keluli pada kedudukannya diantara pin lompang dan pin penahan. Anjakan tanda ke kanan untuk mendapatkan bengkokan yang tepat sebanyak 2 mm tambahan.
Pin Penahan
Pin Lompang
iii Genggam bar dengan alat pembengkok (bendin iron) dengan kemas dan pastikan alat tersebut tidak tergelongsor dari genggaman.
iv Bengkokkan keluli bar kea rah pin lompang sehingga ke sudut 90° dan pastikan pembengkok tidak tersentuh dengan pin lompang dan jangan biarkan keluli terangkat dari permukaan meja kerja.
vi Ulangi langkah 1 hingga 5 untuk membuat bengkukan bagi hujung kedua seperti dibawah.
Kaedah Mengikat Tetulang Keluli
Terdapat beberapa faktor penting dalam kerja-kerja pemasangan keluli iaitu:
i Gelang atau besi pengikat (link @ stirrup) keluli mestilah diikat dengan cara yang betul supaya keluli tersebut tidak bergerak atau teranjak semasa kerja-kerja penuangan konkrit dilakukan.
ii Jarak kedudukan antara gelang@ besi pengikat (link @ stirrup) mestilah mengikut ukuran yang ditetapkan seperti dalam spesifikasi supaya konkrit dapat menanggung beban tekanan yang seimbang.
iii Gelang @ besi pengikat (link @ stirrup) mestilah dibengkokkan mengikut ukuran yang tepat supaya ia boleh diikat dengan ketat dan kemas.
Jenis-jenis Ikatan
i. Ikatan “Slash”
Jenis ikatan yang paling mudah dibuat dan biasanya digunakan sebagai ikatan pemenuh pada struktur tetulang yang luas seperti lantai dan tembok.
ii Ikatan “Ring Slash”
Ikatan jenis ini digunakan pada keluli bar untuk mengelakkan dari tergelincir pada bahagian menegak dan melintang. Biasanya digunakan satu ikatan sahaja pada satu deretan samaada secara menegak atau melintang.
iii Ikatan “Hair Pin”
Merupkan ikatan yang paling kuat, sebagai pengikat keluli bar sebelum ikatan pemenuh dilakukan. Ikatan ini digunakan sekiranya ikatan jenis slash tidak sesuai digunakan. Ikatan jenis ini biasa digunakan pada keluli bar tiang dan alang.
iv Ikatan “Ring Hair Pin”
Tujuan ikatan ini sama sahaja seperti “ring slash”iaitu untuk digunakan pada tiang dan alang untuk mengelakkan tetulang tergelincir.
v. Ikatan “Crown”
Merupakan jenis ikatan yang paling kuat dan biasa digunakan untuk struktur seperti tiang, alang, tembok, lantai dan pada bar keluli yang mudah berubah kedudukannya.
vi Ikatan “Splice”
Ikatan ini biasanya digunakan untuk mengikat dua keluli bar yang disambung pada bahagian selisih bar (tindanan). Ikatan mestilah dibuat berhampiran kedua-dua hujung selisih.
boleh saya tahu tentang kepentingan tetulang dan kelebihan tetulang?
ReplyDeleteThis comment has been removed by the author.
ReplyDeletehi , boleh saya tahu apa keperluan struktur kerangka?
ReplyDelete